Religia w dyskursie o aborcji w Polsce. Analiza dokumentów Episkopatu Kościoła rzymskokatolickiego i wybranych tygodników opinii

Abstrakt

Temat aborcji jest szeroko dyskutowany w polskiej sferze publicznej od czasu transformacji ustrojowej. Chociaż aktorzy religijni są aktywnymi uczestnikami tej debaty, socjologowie rzadko badają rolę religii w jej kształtowaniu. Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie o to, w jaki sposób religijne argumenty są używane do uzasadniania stanowisk zajmowanych w dyskursie o aborcji. Na podstawie porównawczej analizy argumentacji i sposobów komunikowania religii w dyskursie o aborcji, w dokumentach Konferencji Episkopatu Polski i wybranych liberalnych i katolickich tygodnikach opinii wyciągamy wnioski dotyczące tego, jakie wizje religii prezentują wybrane środowiska opiniotwórcze i jak widzą ich społeczne konsekwencje.

W dokumentach Episkopatu i w publikacjach „Gościa Niedzielnego” sprzeciw wobec aborcji ma charakter absolutny, a podstawowym argumentem religijnym jest odwołanie do Boga jako twórcy człowieka i uzasadnienie świętości życia. Konsekwencją społeczną jest w tych dokumentach przekonanie, że najlepszym mechanizmem zapewnienia pomyślności państwa, właściwego prawa i społecznej moralności jest oparcie prawa stanowionego na religijnych podstawach. Argumentacja religijna w Tygodniku Powszechnym, przy sprzeciwie wobec aborcji, jest bardziej zniuansowana i różnorodna. Występują odwołania do kontekstu społecznego i złożoności decyzji o aborcji. W tygodnikach liberalnych dominuje zdecydowany sprzeciw wobec dążenia do zaostrzenia prawa w kwestii dopuszczalności aborcji. Konsekwencją społeczną krytyki religii jest wizja społeczeństwa jako samosterownego i postulat państwa niezależnego od religii.