Doświadczenie wiary i uczestnictwo w kulturze w czasach sztuki krytycznej

Autor

Słowa kluczowe:

devout believers, believers, indifferent to the faith, non-believers, critical art, christian art, participation in culture

Abstrakt

Tematem artykułu jest uczestnictwo w kulturze (w jej drugim układzie) osób o różnym stosunku do wiary (głęboko wierzących; wierzących; niezdecydowanych, ale przywiązanych do tradycji religijnej; obojętnych religijnie i niewierzących). Materiał empiryczny, który został tutaj zreinterpretowany stanowią zastane wyniki badań socjologicznych dotyczące uczestników Nocy Muzeów. Zostały one przeprowadzone przez Pracownię Polskiego Pomiaru Postaw i Wartości Instytutu Socjologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w nocy z 14 na 15 maja 2016 roku. Zrealizowana próba liczyła 829 respondentów.
Autor odwołując się faktu upowszechniania się z końcem XX w. w polskim społeczeństwie sztuki krytycznej, stawia pytanie o to, jak pod 26 latach jej obecności w życiu publicznym (i niemal regularnie wywoływanych przez jej dzieła dyskusji i protestów) wyglądają kontakty z instytucjami kultury osób o różnym stosunku do wiary religijnej. Stara się również ustalić, czy doświadczenie kontrowersji (a niekiedy nawet paniki moralnej powodowanej przez te dzieła) zniechęca głęboko wierzących i wierzących do sztuki jako takiej bądź do jej pewnych form. Podjęta została także kwestia wykorzystywania przez badanych sztuki do poznania świata bądź legitymizowania światopoglądu przez respondentów luźno związanych z katolicyzmem i wcale z nim niezwiązanych. Przeprowadzone wnioskowanie pokazało, że uczestnictwo w drugim układzie kultury nie różni się znacząco w zależności od deklaracji wiary. Żywa obecność sztuki krytycznej w polskiej kulturze końca XX w. i w początkach XXI w. nie dystansuje osób religijnych od sztuki i jej poszczególnych form. Nie zaobserwowano zależności wedle, której większe zaangażowanie religijne koresponduje ze wzmożonymi relacjami z którąś z form sztuki. Sztuka nie jest wykorzystywana do pogłębiania relacji z sarum. Jeżeli już, to traktuje ją w ten sposób zdecydowaną mniejszość. Nie mniej, pewne formy artystycznego wyrazu budzą wątpliwości w wierze. Również ostrożnie wolno sądzić, że polscy niewierzący (ze względu na silną dominację katolicyzmu) między innymi w sztuce poszukują legitymizacji ich niereligijnego światopoglądu.

Pobrania

Opublikowane

2020-09-01